Bekende auteurs dagen Microsoft voor rechter wegens gebruik van boeken in AI-training

Een groep prominente auteurs heeft Microsoft aangeklaagd, omdat het bedrijf bijna 200.000 illegaal gekopieerde boeken zou hebben gebruikt om kunstmatige intelligentie te ontwikkelen. Deze aanklacht is het nieuwste voorbeeld van de groeiende juridische strijd tussen schrijvers, media en technologiebedrijven over de inzet van auteursrechtelijk beschermd materiaal bij het trainen van AI-systemen.

Auteurs beschuldigen Microsoft

De schrijvers, onder wie Kai Bird, Jia Tolentino en Daniel Okrent, stellen dat Microsoft zonder toestemming digitale versies van hun boeken heeft gebruikt om een AI-model te trainen, en daarmee inbreuk maakt op hun auteursrecht. Het gaat specifiek om Megatron, een geavanceerd taalmodel dat tekst kan genereren op basis van gebruikersopdrachten.

De aanklacht, ingediend op 25 juni 2025 bij een federale rechtbank in New York, stelt dat Microsoft een dataset met bijna 200.000 ongeautoriseerde boeken heeft ingezet. Volgens de auteurs heeft het bedrijf daarmee een systeem gebouwd dat niet alleen voortkomt uit hun werk, maar ook teksten produceert die sterk lijken op de stijl, thema’s en inhoud van de originele boeken. De auteurs eisen een gerechtelijk verbod op dit gebruik en schadevergoedingen tot maximaal $150.000 per betrokken werk.

Wat is Megatron precies?

Megatron is een groot taalmodel dat, net als ChatGPT, is ontwikkeld om menselijke taal na te bootsen. Gebruikers kunnen vragen stellen of opdrachten geven, waarna het model teksten genereert die vergelijkbaar zijn met wat een mens zou schrijven. Om dat mogelijk te maken, verzamelen ontwikkelaars enorme hoeveelheden trainingsmateriaal – zoals boeken, artikelen en andere media – waarmee de AI leert hoe taal in context wordt gebruikt.

Juridische strijd over AI en auteursrecht

De rechtszaak tegen Microsoft werd aangespannen kort nadat een Amerikaanse rechter uit Californië oordeelde dat het AI-bedrijf Anthropic in sommige gevallen weliswaar fair use pleegde, maar mogelijk toch aansprakelijk kan worden gesteld voor het kopiëren en opslaan van boeken. Het was de eerste Amerikaanse uitspraak over de vraag of trainingsdata voor generatieve AI-systemen zonder toestemming mag worden gebruikt.

Op dezelfde dag dat de klacht tegen Microsoft werd ingediend, kreeg Meta juist gelijk in een vergelijkbare zaak. Een rechter wees een aanklacht tegen Meta af, maar vooral omdat de aanklagende auteurs volgens hem hun zaak niet goed onderbouwd hadden.

Deze rechtszaken staan niet op zichzelf. De New York Times heeft OpenAI aangeklaagd wegens schending van auteursrechten op artikelen. Dow Jones, het moederbedrijf van The Wall Street Journal, heeft een soortgelijke zaak aangespannen tegen Perplexity AI. Grote muzieklabels procederen tegen bedrijven die AI gebruiken om muziek te genereren. Ook Getty Images klaagt Stability AI aan over ongeoorloofd gebruik van beeldmateriaal, terwijl Disney en NBC Universal onlangs Midjourney hebben aangeklaagd wegens het genereren van afbeeldingen van bekende film- en televisiekarakters.

Beroep op ‘fair use’

Technologiebedrijven voeren aan dat zij auteursrechtelijk materiaal op een ‘fair use’-basis gebruiken en dat dit essentieel is om nieuwe en innovatieve AI-producten te ontwikkelen. Sam Altman, de CEO van OpenAI, zei dat het maken van ChatGPT simpelweg ‘onmogelijk’ zou zijn geweest zonder gebruik te maken van beschermd werk.

Conclusie

Terwijl kunstmatige intelligentie steeds geavanceerder wordt, blijft de vraag hoe ver bedrijven mogen gaan bij het gebruik van andermans werk zonder toestemming. De uitkomst van deze en vergelijkbare zaken kan grote gevolgen hebben voor de toekomst van AI en de bescherming van intellectueel eigendom.